Vòng sơ khảo

Đây là lần đầu tiên Vòng sơ khảo cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ được chiếu trực tuyến tới toàn thế giới thông qua Ustream và trang web Hoa hậu Hoàn vũ.

Tại vòng sơ khảo, tất cả thí sinh tham gia hai phần thi áo tắm và trang phục dạ hội. Đây là một phần của việc chọn ra 15 thí sinh lọt vào vòng chung kết và kết quả sẽ được công bố trong suốt chương trình truyền hình trực tiếp chung kết gần hai giờ của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2009 trên NBC và Telemundo vào chủ nhật ngày 23 tháng 8.

Vòng sơ khảo được dẫn chương trình bởi Hoa hậu Hoàn vũ 2008, Dayana Mendoza và Ed Fields, phóng viên nổi tiếng của đài phát thanh địa phương Bahamas. Ca sĩ Anthoney Wright đến từ Luân Đôn trình diễn ca khúc "Wud if I Cud" trong suốt cuộc thi sơ khảo.

Đêm chung kết

Đây là lần đầu tiên Donald Trump giới thiệu chương trình truyền hình trực tiếp Hoa hậu Hoàn vũ.

84 thí sinh đã được giới thiệu qua phần Trang phục quốc gia bao gồm cả thí sinh Turks và Caicos - Jewel Selver. Top 15 được công bố, sau đó là Dayana Mendoza chia sẻ kinh nghiệm của cô trong tư cách là Hoa hậu Hoàn vũ 2008. Top 15 đã tham gia cuộc thi Áo tắm và tiếp đó Top 10 thí sinh xuất sắc đã trình diễn trang phục dạ hội. Khán giả xem truyền hình có thể thấy điểm số trung bình của mỗi thí sinh từ ban giám khảo. Trước khi công bố Top 5 chung cuộc, có hai giải thưởng đặc biệt - Hoa hậu Thân thiện và Hoa hậu Ảnh đã được trao. Cả hai đều được trao cho các thí sinh đến từ châu Á - Wang Jingyao của Trung Quốc và Chutima Durongdej của Thái Lan. Dayana Mendoza tiết lộ rằng vương miện Hoa hậu Hoàn vũ mới thể hiện "Hòa bình". Top 5 thí sinh lọt vào vòng ứng xử trả lời câu hỏi. 4 Á hậu được công bố đầu tiên, sau cùng là Hoa hậu Hoàn vũ mới 2009 - Stefanía Fernández.

Chương trình truyền hình trực tiếp được Billy Bush, diễn viên Hollywood và người mẫu nổi tiếng Claudia Jordan dẫn chương trình. Lần đầu tiên, khách mời đặc biệt - Heidi Montag đã trình diễn ca khúc "Body Language" của mình trong suốt phần thi chụp ảnh của Top 15. Flo Rida đã trình diễn trong cuộc thi Áo tắm của Top 15, và David Guetta cùng Kelly Rowland đã biểu diễn trong phần thi trang phục dạ hội của Top 10.

Cuộc thi cũng có ý nghĩa lịch sử khi sử dụng Skype lần đầu tiên cho câu hỏi ứng xử. Mayra Matos đại diện cho Puerto Rico đã được hỏi bởi Hoa hậu Hoàn vũ 2007 Riyo Mori từ Nhật Bản qua Skype.

Khi Hoa hậu Hoàn vũ 2008 Dayana Mendoza trao vương miện cho Hoa hậu Hoàn vũ 2009 Stefania Fernandez, vương miện bị rơi xuống sàn, nhưng may mắn không bị vỡ.

Không một thí sinh nào đến từ châu Á lọt vào Top 15 đã gây một luồng ý kiến từ khán giả.